Përgjatë një shekulli të tërë, puna kërkimore mbi historinë e homoseksualizmit ka qenë e kushtëzuar nga mungesa e tolerancës mbi këtë çështje, si ana e qeverive të ndryshme, ashtu dhe e botës akademike së bashku. John Addington Symonds[1], kërkuesi klasik britanik i shekullit të 19-të dhe pa dyshim historiani i parë modern i homoseksualizmit guxoi të botonte në vitin 1883 vetëm 10 kopje të studimit të tij mbi homoseksualizmin grek të titulluar “Një problem i gjetur në etikën greke”. Në vitin 1890, katër vite pas vdekjes së autorit, vrasësi i tij bleu të gjitha kopjet e botimit të parë të librit të Havelock Ellis-it “Këmbimi seksual” pasi në të ishte bashkangjitur eseja e Symmonds-it. Në të njëjtën kohë, ai kufizoi çdo lloji referimi që mund t’i bëhej Symonds-it gjatë botimit të dytë të librit (të cilin qeveria britanike e kishte ndaluar gjithsesi.) Më vonë në Berlin, Magnus Hirschfeld-i dhe intelektualë të tjerë homoseksualë gjermanë ngritën “Institutin për studime seksuale”në 1919-tën dhe panë më pas sesi puna e tyre kërkimore u shkatërrua në 1933-shin gjatë djegies masive të librave të organizuar nga nazistët (fotografia e zjarrit që dogji librarinë e Institutit është e njohur, por shpjegimet mbi të shumë rrallë i referohen arsyes së vërtetë të djegies së librave). Në Shtetet e Bashkuara, meshkujt dhe femrat e guximshme që hapën “Institutin ‘NJË’ për studime homofile” në Los Angeles në mesin e viteve 1950-të u injoruan nga studiuesit e periudhës së “Luftës së ftohtë”. Madje i famshmi “Instituti ‘Kinsey’ për punë kërkimore seksuale” e humbi shumicën e fondeve që merrte në 1954-ën kur konservatorët denoncuan gjetjet e kësaj pune kërkimore; veçanërisht ato që tregonin përqindjen e lartë të sjelljes homoseksuale në Shtetet e Bashkuara. Një gjë e tillë shihej si një kërcënim i boshtit moral të vendit. Madje dhe rishtazi në vitin 1982, studiuesve të huaj që merrnin pjesë në një konferencë ndërkombëtare historike të homoseksualëve në Toronto iu desh të ri-artikulonin, kundrejt zyrtarëve kanadezë të migrimit, qëllimin e qëndrimit të tyre në këtë vend nga frika e mospranimit në momentin e kalimit të kufirit. Ndrydhja dhe margjinalizimi kanë qenë shpesh qasja e ndjekur kundrejt homoseksualëve ndërsa periferia ka qenë vendi në të cilin janë gjendur historianët e homoseksualizmit ashtu sikurse dhe vetë homoseksualët.
Por dy zhvillime të fundit kanë pasur një ndikim të thellë, një në fushën politike dhe një lidhur me vetë historinë, duke rezultuar në një valë të paparë të përqendrimit të punës akademike mbi historinë e homoseksualëve (lesbike dhe gei) gjatë dekadës së fundit. Më i rëndësishmi ka qenë suksesi i lëvizjeve gei dhe lesbike lidhur me krijimin e një klime më tolerante nën të cilën mund të kryhet puna kërkimore duke sfiduar disa rryma mendimi tradicionale, veçanërisht teoritë psikologjike mbi botëkuptimin e patologjinë; teori të cilat e kishin penguar të menduarit krijues mbi seksualizmin për dekada të tëra. Në të vërtetë, shumica e valës së parë të punës kërkimore historike u ndërmor nga njerëz me njohuri mbi vetë lëvizjen më shumë sesa me akademinë duke përmendur këtu sidomos Jonathan Katz-in, koleksioni udhëçelës i të cilit “Historia amerikane gei” e vitit 1976, i përbërë me dokumente dhe komente të shumta, i hapi derën e një epokë të re të studimeve. Arkivat dhe historia gei e lëvizjeve me bazë të gjerë (grass-roots) lindi në disa qytete amerikane në fund të viteve 1970, duke përfshirë këtu “Arkivat e historisë së saj lesbike” të New York-ut, e ngritur nga Joan Nestle, Judith Schwartz dhe Deborah Edel sikurse dhe “Projektin historik të lesbikeve dhe gei” të San Francisco-s i cili ka mbështetur ndër shumë studime edhe punën kërkimore të Allan Berube-së mbi Luftën e dytë botërore, punën e Estelle Freedman-it dhe Liz Garber-it mbi femrat që veshin rroba mashkullore sikurse dhe punën e Eric Garber-it mbi Rilindjen e Harlem-it (të tre studimet janë të paraqitura në këtë vëllim).
Historianët e zakonshëm në përgjithësi kanë qenë më të ngadaltë në studimin e çështjes. Disa prej tyre kanë hezituar të publikojnë në këtë fushë nga frika e pasojave të mundshme në karrierën e tyre. Madje dhe sot disa profesorë dashamirës i udhëzojnë studentët e niveleve master dhe doktoraturë të shmangin lidhjen e mundshme me një çështje kaq “të diskutueshme”. Shumë studiues akoma e konsiderojnë historinë e homoseksualizmit si një fushë periferike të studimeve, madje shkojnë deri aty sa mund ta quajnë të turpshme ose pa shije këtë subjekt. Por dyert e akademisë kanë filluar të hapen. Aktivistë gei dhe lesbike brenda ndërtesave universitare kanë kontribuar në hapjen e mirëfilltë të tyre. Të njëjtin kontribut kanë pasur dhe idetë e shumta mbi çfarë konsiderohet në vetvete “subjekt kërkimi i pranueshëm historik”, veçanërisht epërsia që ka pasur së fundmi zhvillimi i historisë sociale brenda kësaj fushe. Interesi që kanë historianët gei dhe lesbike mbi njerëzit e zakonshëm, struktura e jetës së përditshme dhe sfera “private” është në përputhje dhe një vazhdimësi e logjikshme e shqetësimeve të historianëve të rinj socialë. Zgjerimi dramatik, veçanërisht i historisë së femrave, ka pasur një rol të jashtëzakonshëm duke i ndërgjegjësuar historianët lidhur me çështjet gjinore dhe seksualizmin dhe duke ofruar mbështetje institucionale kundrejt një morie perspektivash të reja. Disa prej eseve dhe librave më të diskutuar në historinë e grave si p.sh. eseja e Carroll Smith-Rosenberg-ut e quajtur “Bota femërore e dashurisë dhe ritualit” kanë nxjerrë në pah çështje shqetësuese për historianët lidhur me lesbizmin.[i] Në momentin kur historianët kanë filluar të tregojnë interes kundrejt çështjeve të ngritura nga historia e grave dhe ajo sociale, botëkuptimi dhe kurioziteti i tyre mbi historinë e individëve gei dhe lesbike është rritur.
Kjo antologji mundëson gërshetimin e disa prej punëve kërkimore më të reja dhe entuziaste në këtë fushë. Ajo ka si qëllim të përmbledhë punën kërkimore të bërë gjatë “fazës së parë” të rikuperimit historik në dekadën e fundit sikurse dhe të vërë në dukje disa prej pyetjeve të cilave duhet t’u përgjigjet gjenerata tjetër e studiuesve akademikë të historisë. Ne nuk kemi qenë në gjendje t’i gjejmë zgjidhje të plotë mungesës së theksueshme të balancës mbi punën e bërë lidhur me historinë gei dhe lesbike në dekadën e fundit por jemi të kënaqur pasi një e treta e eseve tona përqendrohen mbi lesbizmin ndërsa një e treta tjetër përmbledh eksperiencat historike të meshkujve dhe femrave. Ne u kemi kërkuar autorëve të eseve të publikuara më parë që t’i editojnë artikujt e tyre për të përditësuar punën kërkimore dhe kemi punësuar autorë të tjerë për nëntë ese tërësisht të reja. Këto ese përbëjnë një të tretën e këtij vëllimi. Një gjë e tillë është bërë në mënyrë që të mbushim disa nga hendeqet që ekzistojnë në dokumentacionin e gjendur mbi këtë çështje. Kjo ka qenë e domosdoshme në mënyrë që të përfshihen historitë e homoseksualizmit lidhur me shoqëritë e botës së tretë, mbi të cilat është shkruar shumë pak në anglisht para daljes së kësaj antologjie. Ne gjithashtu shpresojmë që ky koleksion esesh do të tregojë se këto histori janë jashtëzakonisht të rëndësishme jo vetëm për atë çka janë, por dhe bazuar në pyetjet që ato ngrenë mbi botëkuptimin tonë mbi të kaluarën perëndimore.
Në ditët e sotme, subjekti në fjalë dhe qëllimet e historianëve të eksperiencës gei variojnë gjerësisht. Prej kohësh ka qenë e kuptueshme për njerëzit gei të rritur në një shoqëri që nuk u ofron atyre asnjë imazh pozitiv mbi veten, që të kërkojnë heronj gei duke variuar që nga Sappho-ja, Julius Caesar-i, Shakespeare-i deri tek Willa Cather-i, Walt Whitman-i dhe Gertrude Stein-i. Madje dhe një pjesë e punës më të hershme të historianëve u përpoq që thjesht të stabilizonte imazhin homoseksual që iu ishte bashkangjitur disa figurave historike të respektuara duke ndjekur një mënyrë më të rafinuar akademike. Sikurse në shumë fusha të reja të historisë sociale, edhe historianët e homoseksualizmit në fillim e konsideruan që në fillim eksperiencën e elitës së mirë-artikuluar para se të përballeshin me përvojën e vagullt të njerëzve “të zakonshëm”. Për më tepër, këto biografi e kanë marrë si të mirëqenë homoseksualizmin e një subjekti pa e menduar gjatë rëndësinë e këtij veprimi, qoftë për individin apo për kulturën brenda së cilës ndodhi. Për të dhënë vetëm një shembull të shkurtër marrim librin e A. L. Rowse-it “Homoseksualët përgjatë historisë” i vitit 1977 i cili paraqet biografi të shkurtra të figurave nga Richard-i “zemërluan” deri tek Oscar Wilde, pa marrë në konsideratë normat sociale aq fort të ndryshme dhe vendin që kishte homoseksualizmi në jetën e tyre.
Disa studime të fundit kanë mundur të ekzaminojnë ndërveprimin ndërmjet jetës “private” dhe “publike” të subjektit si p.sh. diskutimi i Blanche Wiesen Cook-ut mbi rrjetet e mbështetjeve personale të disa femrave reformatore dhe aktivistëve politikë të “Epokës progresive” dhe biografia e Andrew Hodges-it mbi Alan Turing-un, matematikanin e shkëlqyer britanik i cili deshifroi kodin nazist të nëndetëseve gjatë luftës. Jeta e këtij të fundit u njollos në momentin e zbulimit të homoseksualizmit të tij.[ii] Megjithatë shumë biografi të shkruara kanë dështuar në shpjegimin e rëndësisë sociale që ka pasur homoseksualizmi i individit. Këtu mund të përfshihen dashuritë e tyre homoseksuale, frika nga dalja në dritë e këtij “sekreti”, përvojat e shmangies nga të tjerët apo përfshirja e tyre në një nënkulturë[2] të veçantë, gjë që ka influencuar punën e tyre dhe ndikimin që ka pasur homoseksualizmi në karrierat e tyre. Grupi i biografive në këtë vëllim, i shkruar nga Shari Benstock-u dhe Eric Garber-i, ashtu sikurse puna e bërë nga Cook-u dhe Hodges-i, tregojnë që homoseksualizmi nuk është thjesht një karakteristikë personale që mundet lehtësisht nëpërmjet zgjedhjes të injorohet apo përgëzohet siç kanë supozuar disa historianë. Përkundrazi, në të vërtetë homoseksualizmi është një influencë e rëndësishme në jetët e individëve dhe në format e organizimit kulturor. Ai vlen të studiohet nga historianët.
Një projekt i madh dytësor i historianëve gei, përpos rikuperimit biografik, ka qenë dokumentimi i historisë së shtypjes dhe rezistencës homoseksuale. Kësisoj historianët kanë gjetur një histori të tërë po aq të ndrydhur sa dhe vetë individët gei. Për të dhënë një shembull mund të themi se persekutimi i nazistëve ndaj homoseksualëve u mbulua shpejt nga një veprim i veshur me simbolizëm dhe efekte praktike po aq tragjike. Fuqitë e “Aleancës” vazhduan të burgosnin homoseksualët që ata gjenin në kampet e përqendrimit dhe si rrjedhojë i heshtën dëshmitë e tyre duke e konsideruar si të justifikueshme që në fillim burgosjen e tyre prej nazistëve. Vetëm tani rishtazi, historianët si Richard Plant, James Steakley, Manfred Herzer dhe Erwin Haerberle kanë zbuluar dhe rigjetur atë histori. Megjithatë dhe tani puna e tyre është injoruar në shumë tregime që flasin për Holokaustin.[iii]
Këmbëngulja e historianëve për të dokumentuar ashpërsinë sociale kundrejt homoseksualizmit disa herë ka çuar në errësimin e pasurisë së kulturës së shtypur gei. Miti popullor që jeta homoseksuale në Shtetet e Bashkuara dhe kudo tjetër para rebelimit të Stonewall-it të vitit 1969 konsistonte vetëm në shtypje dhe izolim, turp dhe mbyllje nganjëherë publikohet në punën akademike pa u menduar gjatë. Gjithashtu, nganjëherë studiuesit u kanë dhënë rëndësi të pamerituar vendimeve gjyqësore lidhur me ashpërsinë e shfaqur nga institucionet shëndetësore apo fetare, a thua se kjo literaturë udhëzuese të ishte një influencë e parezistueshme mbi sjelljet që ndodhnin në të vërtetë apo ishte e njëjtë me to. Teza e autores Lillian Faderman në punën e saj novatore “Përtej dashurisë së meshkujve: miqësia romantike dhe dashuria ndërmjet femrave që nga Rilindja e deri në ditët e sotme” (1981) supozonte se paralajmërimet e doktorëve mbi patologjinë e lesbikeve në fillim të shekullit të 20-të e kufizuan një gjeneratë të tërë grash që t’i shkëpusnin marrëdhëniet e tyre të ngushta me gratë e tjera ose ta etiketonin veten si lesbike. Në veçanti, ajo është kritikuar për dhënien e një pushteti të pamerituar ndaj këtyre recetave mjekësore dhe për thjeshtëzim të tepërt të argumentimit logjik por kompleks që vjen si pasojë e kushteve shoqërore, ideologjisë dhe ndërgjegjes që prodhon identitetet seksuale.
Duke shtuar dhe nganjëherë redaktuar historitë e viktimizimit dhe rezistencës homoseksuale është zgjeruar duke rikuperuar kësisoj influenca historike e femrave dhe meshkujve gei në vetvete. Puna e autorëve si John D’Emilio, Toby Marotta dhe Salvatore Licata, ndër shumë të tjerë, ka mundësuar dokumentimin e zhvillimit të organizatave për të drejtat e homoseksualëve gjatë dekadave para Stonewall-it sikurse dhe shpërthimin e feminizmit lesbik dhe lëvizjen e çlirimit homoseksual që ndodhi më pas.[iv] Ende për t’u eksploruar gjithsesi mbeten format delikate të rezistencës individuale dhe kolektive kundër kushteve shtypëse; forma këto që janë analizuar rishtazi në historitë e skllevërve, punëtorëve, grave dhe grupeve të tjera.
Fusha më e re dhe më e pazhvilluar e historisë gei e influencuar thellësisht nga teoria sociologjike dhe antropologjike është përpjekur të rindërtojë historinë sociale të homoseksualitetit; me pak fjalë të rindërtojë kategoritë e përdorura nga njerëzit e zakonshëm në interpretimin e marrëdhënieve seksuale dhe format e sjelljes homoseksuale në jetën e përditshme. Puna kërkimore e bazuar në tregimet historike të pashkruara e Liz Kennedy-t dhe Madeline Davis-it ka mundësuar një model alternativ për ata që kërkojnë të rikuperojnë historinë e jetës së atyre homoseksualëve që kanë lënë shumë pak dorëshkrime. Organizimi social i marrëdhënieve së lesbikeve të klasës punëtore dhe rrënjët e lëvizjes çliruese gei, tashmë janë më të kuptueshme falë intervistave me lesbike të vetë-identifikuara të cilat morën pjesë në skenën e barit në Buffalo, New York gjatë viteve 1940 dhe 1950. Allan Berube-ja dhe Dunbar Moodie gjithashtu kanë qenë novatorë në gjetjet e tyre lidhur me historitë gojore, teksa historianëve të periudhave më të hershme iu është dashur të mbështeten në materiale më të rralla. Autorët Robert K. Martin, Martha Vicinus dhe Martin Bauml Duberman për shembull kanë përdorur letra dhe ditare, novela dhe dorëshkrime të papublikuara duke u përpjekur të ndërtojnë botëkuptimet dhe pritshmëritë e ndryshme të miqësisë ndërmjet femrave dhe meshkujve të shekullit të 19-të që i përkisnin shtresës së lartë.
Sesi një studiues duhet t’i interpretojë këto lloj burimesh dhe çfarë është në të vërtetë subjekti i kërkimit, është një çështje që ka shkaktuar përçarje ndërmjet historianëve të homoseksualizmit. Studimi i thelluar dhe gjithëpërfshirës i John Boswell-it “Krishtërimi, toleranca sociale dhe homoseksualiteti: njerëzit gei në Europën perëndimore që nga fillesat e epokës së krishterë deri në shekullin e 14-të” botuar në 1980-ën ka mundësuar të prezantojë njërën shkollë mendimi dhe ka shërbyer si pishtari udhërrëfyes për pjesën më të madhe të atyre që vijuan. Libri i tij ofroi një interpretim revolucionar të traditës perëndimore duke argumentuar se kisha katolike romake nuk i ka dënuar njerëzit gei përgjatë historisë së saj por në të vërtetë, të paktën deri në shekullin e 12-të, nuk ka treguar as shqetësime as përgëzime të veçanta mbi homoseksualizmin dhe lidhur me dashurinë ndërmjet meshkujve. Por një numër kritikësh e sfidojnë njërën prej premisave të kërkimit të Boswell-it si “esencialiste” duke thënë se një identitet gei dhe njerëzit e tillë mund të gjenden përgjatë gjithë gjithë historisë së njerëzimit. Në vend të kërkimit të një historie që tregon ndryshimet në sjellje kundrejt të pandryshueshmëve “njerëz gei”, ata argumentojnë se një histori që merret me ndryshimet e kategorive seksuale në vetvete, është ajo çka na duhet faktikisht. Njerëzit dhe fenomenet mbi të cilat kisha mbështetej në shekullin e 12-të (thonë ata) nuk ishin të njëjta me ato të kohës së Shën Pavlit apo të kohës moderne. Këta historianë të influencuar nga Michel Foucault-ja dhe të udhëhequr nga Jeffrey Weeks-i dhe Jonathan Katz-i njihen si “konstruktivistët socialë”[3] sepse ata argumentojnë se të gjitha këto kategori dhe identitete seksuale janë të ndërtuara në mënyrë sociale dhe përkojnë me segmente të veçanta historike. Ata sugjerojnë se “homoseksuali modern” (duke përdorur përkufizimin e Kenneth Plummer-it), identiteti i të cilit ishte i përcaktuar nga homoseksualizmi i tij apo i saj dhe i/e cili/a e ka ndërtuar të tërë mënyrën e vet të jetesës në atë preferencë seksuale, ishte faktikisht një krijim i veçantë i shoqërive perëndimore të fundshekullit të 19-të.
Autori David Halperin argumenton (në këtë vëllim) për shembull se miti i Aristophanes në veprën e Platos të quajtur “Simpoziumi” dhe të cilin Boswell-i e merr si provë për ekzistencën e homoseksualëve, heteroseksualëve dhe biseksualëve në Greqinë e lashtë, në të vërtetë tregon pikërisht të kundërtën: se Plato sikundër shumica e meshkujve grekë nuk mund të perceptonte meshkuj “homoseksualë” të cilët mund të dëshironin marrëdhënie seksuale me meshkuj të tjerë të rritur. Për t’iu përgjigjur kësaj kritike Boswell-i (gjithashtu i përfshirë në këtë vëllim) ka artikuluar qëndrimin e tij duke argumentuar se pavarësisht faktit se kategoritë seksuale dominuese në shoqërinë greke dhe të tjera mesjetare mund të kenë qenë të ndryshme nga ajo e jona, pjesëtarët e këtyre shoqërive ishin në gjendje të identifikonin ekzistencën e njerëzve të cilën kultura jonë i quan “homoseksualë”. Ne i sjellim bashkë këto dy pjesë leximi kaq të ndryshme të “Simpoziumit” për të ilustruar kompleksitetin e rikuperimit historik.
Historianët e lesbizmit shpesh janë përfshirë në debatin midis esencializmit dhe konstruktivizmit social nga pika favorizuese e historisë së femrave. Carroll Smith-Rosenberg-u për shembull është e shqetësuar veçanërisht me mënyrën sesi “femra e re” e fillim-shekullit 20-të luftonte influencën në rritje të ligjërimit mjekësor mashkullor. Duke dokumentuar ligjërime në thelb konkurruese me njëra-tjetrën (dhe vazhdimisht në ndryshim), ajo thekson rëndësinë e përdorimit të gjuhës simbolike për të përshkruar marrëdhëniet me të njëjtin seks. Ajo na kujton ne se pavarësisht faktit se gjuha është e ndërtuar në mënyrë sociale, “ne na janë ngulitur fjalët nga eksperiencat tona më të hershme dhe më të rëndësishme të bazuara në statusin tonë social dhe përdorimin e pushtetit.”
Autorja Carole Vance, në një leksion të dhënë në 1987-ën në një konferencë të studimeve ndërkombëtare gei e mbledhur në Amsterdam, “Homoseksualizmi, Cili homoseksualizëm?” thekson kontributin e konstruktivizmit social në rikonsiderimin e supozimeve tona parësore mbi natyrën e seksualizmit. Në të njëjtën kohë, ajo na paralajmëron kundër thjeshtëzimit dhe përdorimit pa dallim të teorisë. Ajo piketon vështirësinë më të madhe me të cilën hasen konstruktivistët socialë:
Në momentin që teoria e konstruktivizmit social lejon kanalizimin e veprimeve seksuale, identiteteve dhe madje dëshirave nëpërmjet faktorëve historikë dhe kulturorë, objekti i studimit (seksualizmi) venitet dhe ka rrezik të zhduket. A mund ta përdorim ne termin në mënyrë krahasimore dhe kuptimplotë nëse seksualizmi është i ndërtuar ndryshe në çdo moment dhe në çdo vend? A nuk ka ndodhur më shumë se kurrë në historinë e lesbikeve dhe geive që konstruktivistët e kanë nënvlerësuar kategorinë e tyre? A ekziston një “subjekt” për t’u studiuar?
Shumë prej konstruktivistëve socialë do të argumentonin se ky është pikërisht synimi: se formësimi i “seksualizmit” dhe i vetë identitetit do të ishte pikërisht subjekti i kërkimit. Por shumë të tjerë do binin gjithashtu dakord se edhe pse identitetet tona seksuale janë të ndërtuara në mënyrë sociale, ato nuk mund të ndryshohen menjëherë, sikurse në të vërtetë nuk mund të jenë të bazuara në pritshmëritë e të tjerëve si p.sh. grupeve të djathta fetare apo grupeve politike. Pushteti i vërtetë i teorisë konstruktiviste sociale, siç e argumenton autori Vance, është pikërisht i mbështetur tek rrjedhshmëria dhe paqartësia; të dyja këto e bëjnë “të ardhmen më pak të mbyllur se ç‘kishim frikë të mendonim por më të hapur se ç’mund të kishim shpresuar”.[v]
Historianët e homoseksualizmit mashkullor kanë tentuar të supozojnë se disa veprime janë kuptuar gjithmonë si “homoseksuale” dhe se duhet vënë në pikëpyetje vetëm momenti kur dëshira për t’u angazhuar në këto akte është kthyer në bazën e identitetit mashkullor gei. Si rezultat, studimet lidhur me ligjet mbi seksin anal dhe atë oral apo nënkulturat ku ai praktikohet, janë shtuar jashtë mase. Por shumë historianë të lesbizmit e kanë vënë në pikëpyetje rëndësinë madhore që ka seksualizmi gjenital në përkufizimin e përmbajtjes “erotike” në marrëdhëniet ndërmjet femrave. Në të vërtetë, shumë prej tyre kanë ngritur një pyetje të ndryshme nga ajo e bërë nga historianët e homoseksualëve meshkuj: kur u përkufizua si “erotike” dëshira për lidhje intime me femra të tjera në vend të kontaktit gjenital dhe kur u kthye ajo në bazën e identitetit lesbik?
Ato që janë interesuar në të kaluarën lesbike janë përballur me të njëjtin problem praktik të një mungese relative të dokumentacionit lidhur me veprimtaritë seksuale ndërmjet femrave sikurse tërheqjen politike të shumicës për të përkufizuar lesbizmin në mënyrë ekskluzive dhe kryesisht vetëm në terma “seksuale”. Si rrjedhojë, studimet e miqësive ndërmjet femrave dhe rrjetet mbështetëse kanë qenë më se të mjaftueshme por lidhja që ato kanë me historinë e lesbizmit vazhdon të diskutohet ende. Lillian Faderman-i për shembull, studimi i së cilës ka titullin “Përtej dashurisë për burrat” dhe që ka furnizuar me material një pjesë të mirë të këtij debati, e minimizon aspektin gjenital të lesbizmit dhe i jep rëndësi historisë së miqësive romantike. Të dy autoret Blanche Wiesen Cook dhe Adrienne Rich që është dhe poete, u kanë dhënë përparësi lidhjeve tradicionale të mbështetjes ndërmjet femrave duke i kanë kthyer ato në bazën e historisë së lesbizmit. Në një ese tepër influencuese, autorja Rich argumenton se një vazhdimësi e ndjesisë homoerotike është normë për femrat. Kjo do të thotë në të vërtetë se të gjitha gratë janë në mënyrë të natyrshme homoseksuale dhe jo heteroseksuale.[vi]
Ky theks që vendoset në miqësitë romantike duke i kthyer ato në një normë për lesbizmin ka hapur diskutimin për dhënien e dy përgjigjeve shumë të ndryshme politike dhe teorike. Njëri grup i historianëve ku përfshihet dhe Leila Rupp-i tregon në këtë vëllim se është munduar “t’i shpëtojë” marrëdhëniet femërore nga “njollosja” që i bën lesbizmi duke këmbëngulur se përvoja e kontaktit gjenital duhet të ndodhë medoemos para se një marrëdhënie të etiketohet si lesbike. Në vitin 1981 revista feministe e artit “Herezitë” publikoi numrin e vet të veçantë “Mbi seksin” duke këmbëngulur mbi vënien në qendër të veprimtarisë gjenitale kur flitet për përkufizimin e lesbizmit. Në esenë e saj “Rolet ‘butch-fem’[4]: guximi seksual në vitet 1950” të po atij numri, autorja Joan Nestle e kritikon idenë që mbështet se janë vetëm emocionet në vetvete ato që e karakterizojnë lesbiken moderne dhe e mbron rolin e polarizuar seksual të viteve 1950-të si një shpallje të rëndësishme politike dhe seksuale. Ajo thotë se: “marrëdhëniet ‘butch-fem’”, në mënyrën që i kam përjetuar unë ishin përfshirje komplekse erotike dhe jo replika të rreme heteroseksuale…. Kjo lloj marrëdhënieje ishte një lidhje erotike që i shërbente një forme të spikatur rebelimi sikurse dhe një eksplorim intim i seksualizmit femëror”.[vii]
Debati që lidhet me natyrën e historisë së lesbizmit ka ndodhur gjatë një ligjërimi më të gjerë të teorisë feministe dhe nuk ekzistojnë paralele në rastin e meshkujve gei. Megjithatë nganjëherë duket sikur të dyja grupet kanë rënë dakord për vetëm elementët “e pranueshëm” të kulturës bashkëkohore të lesbikeve dhe geive si “të përshtatshëm” për kërkimet historike. Hezitimi i autores Faderman për të diskutuar karakterin seksual të marrëdhënieve lesbike është i njëjtë me ngurrimin e shumë historianëve për të diskutuar rolin e femërorizimit të kulturës mashkullore gei ose të rolit “butch-fem” në historinë e lesbizmit.
Ashtu sikurse e bën të qartë kjo përmbledhje e shkurtër e debateve kryesore brenda historiografisë gei dhe lesbike, historia gei ka përfshirë domosdoshmërisht pyetje të thella filozofike lidhur me përkufizimin dhe formësimin e vetvetes dhe është kthyer në një mjet të rëndësishëm të eksplorimit të çështjeve lidhur me origjinën dhe karakterin e identitetit individual dhe komunitar. Por ende ky eksplorim është penguar nga mungesa e konsensusit lidhur me karakteristikat thelbësore të kulturës dhe identitetit gei apo lesbik. Ata historianë të cilët e hedhin poshtë idenë se një minoritet homoseksual i (vetë) identifikuar qartë ka ekzistuar përgjatë historisë janë përballur me vështirësi të veçanta në përkufizimin e subjektit të posaçëm të studimeve të tyre. Seksualizmi gjenital me të njëjtin seks, dashuria dhe miqësia, rebelimi kundrejt standardeve gjinore, perspektiva estetike dhe politike janë të gjitha të konsideruara të kenë shpesh marrëdhënie (të paqarta dhe të pakontestueshme) me ato vlera që ne sot ia bashkëngjisim homoseksualizmit. Siç kemi vënë re, një pjesë e mirë e punës kërkimore historike ka qenë një përpjekje për të identifikuar parantezat e atyre karakteristikave që një historian i caktuar beson se janë të domosdoshme në përkufizimin e identitetit gei qofshin ato aktet e seksit anal dhe oral, veshja me rrobat e seksit tjetër apo miqësitë intime. Vënia në pah e kësaj pune kërkimore të papërkufizuar qartë nuk nënkupton një nënvlerësim të saj, por thjesht një rikonfirmim të faktit se puna kërkimore historike është në vetvete vetë-reflektuese dhe padyshim e influencuar nga çështjet e ditëve të sotme.
Gjatë përpilimit të këtij vëllimi ne nuk u nisëm nga supozimi se ka pasur njerëz të cilët e kanë identifikuar veten si “homoseksualë” në të gjitha kulturat dhe periudhat historike, por nga ana tjetër nuk e kemi hedhur poshtë së mirëfilli këtë mundësi. Ne kemi mbledhur qëllimtazi ese që i tejkalojnë kufijtë kombëtarë dhe të përkohshëm sikurse dhe ata që lidhen me racën dhe gjininë në mënyrë që të inkurajojmë komunikimin ndërmjet historive të ndryshme. Kjo ne na u duk me shumë rëndësi pasi një pjesë e mirë e studimeve të fundit është dobësuar nga supozime të pajustifikuara lidhur me periudhat e tjera brenda historisë së homoseksualizmit. Për më tepër, çështjet krahasimore që ngrihen në momentin e këtij ballafaqimi esesh, dhe pse të ngritura rrallë, janë ndër më intrigueset në historinë gei dhe si rrjedhojë për historinë gei në përgjithësi. Le të flasim pse për shembull lulëzoi një lëvizje masive gei në Weimar të Gjermanisë kur asgjë e ngjashme nuk ekzistonte në “epokën e ndaluar” në Amerikë pavarësisht faktit se shumë prej qyteteve amerikane të mëdha kishin institucione të mirëzhvilluara gei dhe rrjete mbështetëse sociale? Pse rrjetet sociale gei dhe lesbike kanë marrë forma kaq të ndryshme dhe çfarë do të thotë një gjë e tillë në lidhje me historinë e femrave dhe meshkujve? Si kanë ndryshuar me kalimin e kohës kufijtë nga lidhjet homosociale tek ato homoseksuale dhe si kanë ndryshuar ato ndërmjet femrave dhe meshkujve, ndërmjet grupeve etnike dhe klasave sikurse dhe ndërmjet kulturave kombëtare? Shumë pak punë kërkimore është bërë lidhur me nivelet e mbështetjes lokale dhe kombëtare për të lehtësuar studime krahasimore më të zgjeruara që t’i përgjigjen këtyre pyetjeve. Megjithatë, ato tregojnë drejtimet e ardhshme për punën kërkimore dhe sugjerojnë mënyrat sesi historia gei mund të nxjerrë në dritë gjithashtu çështje më të mëdha historike.
Ashtu sikurse tregojnë esetë e përmbledhura këtu, historianët e kanë rritur nivelin e tyre të sofistikimit lidhur me kuptimin e ideologjisë seksuale dhe të marrëdhënies ndërmjet roleve sociale dhe formësimit të identitetit. Studimet më të hershme të konstruktivistëve socialë argumentojnë se askush nga ata që ishin përfshirë në sjellje homoseksuale gjatë shekullit të shkuar nuk ishte etiketuar apo nuk kishin krijuar një identitet të veçantë si pasojë e kësaj sjelljeje. Kjo pasi homoseksualizmi ende konsiderohej si mëkat për të cilin të gjithë mund të ishin fajtorë. Këto studime bien ndesh parësisht me fillesat e krijimit të “homoseksualit modern”, një lloj i veçantë personi i përkufizuar në bazë të sjelljes dhe vetë identifikimit seksual. Disa historianë si p.sh. Randolph Trumbach-u dhe Alan Bray e kanë ndeshur fillesën e individit “homoseksual” në fillimshekullin e 18-të me shfaqjen e “shtëpive molly”[5] në Londër; të tjerë si p.sh. Jeff Weeks-i, Lillian Faderman-i dhe John D’Emilio kanë identifikuar fillimshekullin 19-të me zhvillimet e kërkimeve mjekësore dhe rritjen e mëtejshme të qyteteve.[viii]
Pjesa më e madhe e studimeve të fundit argumenton se roli homoseksual, siç e mendojmë ne sot u zhvillua gjatë periudhës moderne por në të njëjtën kohë nënkupton se roli modern nuk është i vetmi rol homoseksual i mundshëm. Kërkues të ndryshëm kanë identifikuar kultura në të cilat “homoseksualë” të tipit perëndimor modern nuk mund të gjenden. Nga ana tjetër, në to mund të gjenden role dhe identitete të tjera që lidhen me kontaktet me të njëjtin seks. Sjellja homoseksuale në këto kultura dhe në perëndim para periudhës moderne jo vetëm që nuk përbënte mëkat në të cilin u përfshinin nganjëherë njerëzit “normalë” por qeverisej nga standarde të qarta që me raste përfshinin etiketimin e njërit prej pjesëmarrësve si anormal. Ashtu sikurse argumenton autori Randolph Trumbach për shembull, meshkujt që visheshin si gra dhe kishin kontakte seksuale me meshkuj të tjerë në shekullin e 18-të në shtëpitë “molly”, nuk duhen parë si versione të hershme të homoseksualizmit modern por si prova të një sistemi seksual të ndryshëm dhe radikal në të cilin identiteti dhe roli i dikujt ishin të bazuara sa në procesin femërorizues po aq dhe në interesin homoseksual.
Në të vërtetë, esetë e mbledhura këtu sugjerojnë se marrëdhëniet homoseksuale (ndërmjet meshkujve dhe femrave) janë zakonisht të organizuara në tre forma të gjera: 1) ndërmjet të rriturve dhe të rinjve, shpesh në fazën e fillesës; 2) ndërmjet personave të cilët u binden normave gjinore në shoqërinë e tyre (p.sh. femra “femërore” dhe meshkuj “mashkullorë”) dhe persona të cilët marrin përsipër statusin e seksit tjetër apo të një gjinie “të ndërmjetme”; dhe 3) ndërmjet personave të të njëjtës moshë dhe status (siç është e zakonshme në shoqërinë tonë). Prova të mjaftueshme gjithashtu ekzistojnë lidhur me marrëdhëniet homoseksuale ndërmjet meshkujve statusi i të cilëve është i veçantë duke u etiketuar njërin prej tyre si një individ që qëndron “mbi të zakonshmen” apo “nën të zakonshmen”. Ky përkufizim është më shumë i bazuar në kategorinë shoqërore dhe racën së cilës i përket ky mashkull se sa bazuar në moshë apo gjini.
Për njerëzit e përfshirë në këto lloj marrëdhëniesh një identitet dhe rol i veçantë krijohet në disa shoqëri dhe jo në të tjerat. Pedofilët, meshkujt që zakonisht preferojnë marrëdhënie me më të rinjtë për shembull, konsiderohen të jenë një kategori e dallueshme e meshkujve në shoqërinë tonë. Ndërkohë shumë shoqëri të tjera i konsiderojnë marrëdhëniet moshore asimetrike si të ishin rastësore dhe një hap i natyrshëm në jetën e të rriturit dhe të riut. Ashtu sikurse përmend autori Paul Schalow në studimin e tij të Japonisë së shekullit të 17-të, kultura të tilla e kanë po aq të vështirë të besojnë se vetëm një “lloj” i caktuar mashkulli përfshihet në këto lloj marrëdhëniesh, sa na bën ne ta kemi ne të vështirë të besojmë se djali në një marrëdhënie të tillë është në thelb “dashurues i meshkujve” se sa një djalë i viktimizuar apo i zhvilluar herët por gjithsesi “normal”.
Identitetet e veçanta kanë qenë më pak të ndeshura në marrëdhëniet moshore asimetrike të femrave. Pëlqimi adoleshent i një vajze apo pasioni i saj për një studente më të madhe në moshë, për mësuesen apo udhëzuesen akademike, shpesh është përkufizuar si një eksperiencë standarde emocionale që shumë vajza e kalojnë gjatë pjekurisë së tyre seksuale. Për mësueset femra të shekullit të 19-të dhe fillimshekullit 20-të (dhe në disa raste në mjedise shkollore gjithashtu dhe për mësuesit meshkuj) kishte pritshmëri që të kujdeseshin për secilën gjeneratë studentësh duke u ofruar atyre modele pastërtie morale, modele normash konvencionale që shpesh maskonin deri në njëfarë pike përmbajtjen homoerotike që ishte e pranishme.
Një rol dhe identitet më i dallueshëm do të gjendet më së miri kur marrëdhëniet me të njëjtin seks do të jenë të organizuara bazuar në diferencat e perceptuara gjinore ndërmjet partnerëve. Në këto marrëdhënie pjesëtari/ja “ndër-gjinor”[6] zakonisht është etiketuar si “queer”[7] dhe ka krijuar një identitet të veçantë, qoftë ky ai i Stephen Gordon-it në “Pusin e vetmisë” apo “Marianat” (Mary Annes) e fundshekullit 19-të të Londrës. Nga ana tjetër, partneri që i përmbush normat gjinore, femra e cila u duk si normale dhe hyri brenda “queer” shpesh nuk konsiderohej si anormale ashtu siç tregojnë eseja e Esther Newton-it mbi Korridorin “Radclyffe” dhe studimi i George Chancey-it lidhur me format homoseksuale ndërmjet marinarëve të kohës së Luftës së parë botërore. Po edhe këto lloj identitetesh nuk ishin gjithmonë të përhershme. Historia e Madeline Davis-it dhe Liz Kennedy-t lidhur me kulturën lesbike të bareve të Buffalo-s në New York nxjerrin në dukje besimet e vetë komunitetit lesbik të asaj kohe (vitet 1950-të). Këto besime mbështeteshin në perceptimin se vetëm partnerja me tipare mashkullore (butch) ishte “lesbikja e vërtetë”. Por gjithashtu vihet në pah botëkuptimi i pranuar nga të gjithë se një grua mund të ndryshonte rolin e saj (dhe deri diku dhe karakterin e saj të mirëfilltë) me kalimin e viteve; “femra e këtij viti” shpreheshin gratë me tipare mashkullore “kthehet në konkurrencë gjatë vitit të ardhshëm”. Një paralel i ngjashëm bëhej nga burrat: “Kalimtari i këtij viti kthehet në konkurrencë vitin e ardhshëm”.)
Një identitet i veçantë ka më shumë gjasa të përfshihet në marrëdhëniet në të cilat janë të përfshirë shumica e perëndimorëve. Ato janë marrëdhënie egalitare ndërmjet moshatarëve në të cilën të dy partnerët janë të etiketuar si “anormalë” bazuar në dëshirën e tyre homoseksuale më tepër sesa në rebelimin ndaj standardeve gjinore. Por ashtu siç tregon dhe kjo përmbledhje e shkurtër literature, kjo formë dhe pse është e njohur, nuk është universale.
Parokializmi[8] i zakoneve tona seksuale që gjendet në esetë historike të kësaj antologjie konfirmohet duke i hedhur një sy të shpejtë literaturës antropologjike. Gati 40 vjet më parë Clellan S. Ford-i dhe Frank A. Beach-i nxorën në dritë në librin e tyre “Forma të sjelljes seksuale” në vitin 1951 se pothuajse dy të tretat e shoqërive të cilat kishin prova të homoseksualizmit, heshturazi e falnin këtë sjellje ndërmjet meshkujve (të dhënat për femrat janë ende të dyshimta për të mundësuar përgjithësime paraprake). Gilbert Herdt-i në tre studimet e tij mbi Melanezinë[9] të cilat janë shkruar dhe edituar në 1981-ishin dhe në 1984-ën, arriti në përfundimin se kontakti seksual mashkull me mashkull ishte një pjesë “normale” e procesit të pjekurisë për djemtë.[ix] Ndër “kerakinjtë” e Guineas së re, penetrimi anal, ndërmjet një mashkulli më të rritur dhe një djali, ishte një ritual i detyrueshëm për të garantuar rritjen e duhur të djalit. Ndër popullin “anga”, gëlltitja e spermës konsiderohej si e detyrueshme. Por ndryshe nga tradita perëndimore, këta djem martoheshin dhe kishin familje kur rriteshin. Për më tepër, vendimi për të pasur marrëdhënie seksuale vetëm me individë të të njëjtit seks nuk është perceptuar si shmangie ndaj detyrimeve kryesore familjare. Veprimet erotike dhe ritualet me individë të të njëjtit seks nuk e parandalonin, por në të vërtetë ishin paranteza të shoqëruara më pas nga martesa. Për të studiuar historinë e perëndimit duhet kuptuar se pritshmëritë dhe sjelljet tona seksuale kanë ndryshuar me kalimin e kohës. Por studimi i kerakinjve dhe angave të Melanezisë na bën të kuptojmë se në çfarëdo lloj pike kohore vlerat tona dhe të tyret kanë qenë më fort të bazuara në situata rastësore dhe lokale se sa në domosdoshmëri biologjike apo fetare.
Në ngjashmëri me këtë, përzierja gjinore e fiseve amerikano-veriore “bërdeçi” dhe i fiseve polineziane “mahu” është e panjohur kur e krahasojmë me kategoritë tona. Edhe pse anatomia e tyre ishte mashkullore, veprimet dhe veshja e meshkujve bërdeçi dhe mahu ishte e përshtatshme për femrat e kulturave të tyre. Walter Williams-i në librin e tij “Shpirti dhe mishi” (1986) na kujton ne se është e gabuar ta konsiderojmë mashkullin bërdeçi si një femër tjetër që ofron shërbime seksuale për meshkujt duke bërë punën e grave dhe duke kryer role sociale që zakonisht i takonin femrave. Të menduarit e mashkullit bërdeçi vlerësohej si i veshur me fuqi të mbinatyrshme dhe i kategorizuar shumë lart. Ndërkohë sjellja e tij kombinon elemente që tradicionalisht iu janë veshur gjinisë mashkullore dhe femërore duke krijuar kësisoj një kategori gjinore “të tretë”. Fiset indiane të Amerikës së veriut me fjalë të tjera e përligjnin këtë sjellje dhe i përgëzonin ata individë të cilët nuk i bindeshin normave gjinore dhe nuk insistonin (siç bëjmë ne në perëndim) që këta individë të etiketonin veten si “njëra” apo “tjetra” kategori e paracaktuar gjinore ose dhe t’i margjinalizonin si “të sëmurë”.
Ndryshe nga shoqëritë joindustriale, shoqëritë industriale zakonisht nuk bazoheshin në vetëm një sistem moral për të gjykuar apo shpjeguar karakterin e njerëzve të përfshirë në marrëdhënie homoseksuale. Në të vërtetë, një nga karakteristikat e shoqërive komplekse është pikërisht pasja e disa sistemeve morale. Në shoqërinë tonë kishat bien desh ndër tyre lidhur me moralin e sjelljes homoseksuale dhe karakterin që merr shpëtimi i mundshëm i “homoseksualëve”. Ndërkohë në mënyrë kolektive ato bien ndesh gjithashtu me këndvështrimet e lesbikeve dhe geive, autoriteteve ligjore, shpalljen publike të heteroseksualizmit dhe me psikiatrët (secili grup ndahet brenda për brenda sërish shumë herë bazuar në variabla si klasa, raca, gjenerata dhe rajoni gjeografik). Për më tepër, në çdo shoqëri ka gjasa të ketë shumë devijues brenda vetë normave të devijimit si për shembull “femra mashkullore” të cilat duan të kenë rolin e femrës në krevat apo meshkuj të cilët pëlqejnë seksin me djemtë e rinj në më shumë forma se në ato rituale të pranueshme nga konteksti.
Puna kërkimore historike e lesbikeve dhe geive ka luajtur një rol të pazakontë dhe shumë të rëndësishëm në zhvillimin e teorisë gei në dekadën e fundit. Komunitetet gei dhe lesbike kanë pranuar gjithnjë e më tepër se disa nga çështjet më të rëndësishme mbi të cilat ndeshen, diskutojnë dhe shpesh i ndan këto komunitete apo individë gjenden në histori: cila është natyra e “identitetit” gei apo lesbik? Deri në çfarë pike lesbiket dhe meshkujt gei përbëjnë një “komunitet” dhe cilat janë origjinat e tij? Cila është lidhja e pedofilisë (apo sadomazokizmi) me kulturën dhe politikat homoseksuale? Cilat kushte sociale dhe strategji politike kanë mundësuar arritjet e jashtëzakonshme të individëve gei në dy dekadat e fundit dhe a është ky zhvillim i sigurt? A mundet historia e trajtimit të homoseksualëve nga qeveria dhe sistemi mjekësor, të hedhë dritë në çështjet e diskutueshme aktuale që kanë të bëjnë me marrëdhënien ndërmjet lëvizjes gei me këto institucione gjatë krizës së AIDS-it?
Duke qenë se historia e homoseksualizmit është mohuar apo injoruar dhe është anashkaluar në mësimdhënien e historisë standarde dhe nuk i është dhënë një vend në traditat gojore familjare të cilat kanë qenë të disponueshme për grupe të tjera periferike, uria e individëve gei për të ditur të kaluarën e tyre është shumë e fortë. Duke u përpjekur të krijojnë një prezencë publike në botën e sotme, ata përpiqen të rikuperojnë prezencën e tyre në histori. Për shumë individë, historia gei ndihmon në brumëzimin e komunitetit gei duke i dhënë atij një traditë sikurse i ndihmon femrat dhe meshkujt në kuptimin dhe përligjjen e identitetit të tyre duke iu treguar atyre se kush kanë qenë në të shkuarën.
Si pasojë, historia gei ka mundësuar një interes të pazakontë ndërmjet njerëzve të cilët në të kundërt nuk do ishin të interesuar në histori (leksione historike dhe fletëpalosje janë ndër format më të përdorura në aktivitete të ndryshme të konferencave gei dhe qendra komunitare) dhe kanë ngritur diskutime të forta. Kjo ka ndodhur madje dhe në nivel akademik kur është përpjekur të sfidohen konceptet e pranuara të identitetit dhe komunitetit gei. Rikuperimi i identitetit homoseksual i figurave historike shumë të njohura dhe të respektuara si Mikelanxhelo-ja i jep mbështetje të përzemërt punës së aktivistëve që përpiqen t’i kundërvihen stereotipeve negative të njerëzve gei. Por vënia në pyetje në Mikelanxhelo-ja mund të quhet në të vërtetë homoseksual, apo nëse dikush tjetër i po të njëjtës periudhë kohore mund të quhet i tillë (pasi kategoritë sociale të seksualizmit janë të ndryshueshme dhe jo të ngurta apo të pandryshueshme biologjikisht) mund t’i duket të njëjtit aktivist si një nënvlerësim i vetë bazave të argumentit të tyre. Ky i fundit thotë se homoseksualët janë një “minoritet” që meriton trajtim të njëjtë dhe jo një anormalitet rastësor që meriton ndëshkim apo kurim. Si rrjedhojë, marrëdhënia ndërmjet historianëve gei dhe komunitetit gei ka qenë nganjëherë e nderë. Pavarësisht se kjo trysni zakonisht ka qenë vetëm e brendshme, disa historianë kanë ndërhyrë në mënyrë të drejtpërdrejtë në debatet e komunitetit pikërisht me rolin e “historianit”. Në momentin kur Joan Nestle-ja vuri në dukje rëndësinë historike të roleve “butch-fem” për shembull, ajo filloi një sulm ndaj kritikës popullore feministe të viteve 1970-të të këtyre roleve që ka lënë gjurmë dhe sot e kësaj dite.
Historianët e grave kanë identifikuar tre hapa në punën kërkimore të historisë mbi gratë: 1) mbushja e hendeqeve të shkaktuara nga historianët tradicionalë me histori të grave; 2) zhvillimi i përvojave femërore në periudha dhe teori të caktuara; dhe 3) nxitja për të rikonsideruar kornizën konceptuale dhe skemat e periudhave që e qeverisin botëkuptimin tonë të historisë në tërësi bazuar në perspektivat e mundësuara nga përvojat e grave. Historia gei ka filluar tashmë të sjellë në dritë një proces krahasimor të zhvillimit. Hendeqet kanë filluar të mbushen: më shumë të dhëna janë sjellë në vëmendjen e historianëve dhe histori të rëndësishme janë rikuperuar. Përpjekje paraprake janë bërë për të identifikuar periudha historike të homoseksualizmit dhe kjo ka rezultuar në një debat të frytshëm që ka qartësuar subjektin e kërkimit.
Për më tepër historia e homoseksualizmit ka një rëndësi të veçantë që shkon përtej mbushjes së hendeqeve të njohurive të së kaluarës sonë. Ajo tashmë ka treguar se sjellja personale seksuale nuk është kurrë një çështje private por gjithnjë formëson dhe formësohet nga një mjedis më i gjerë social dhe politik. Historianët kulturorë do të bënin shumë mirë sikur të merrnin për shembull në konsideratë rëndësinë e rrjeteve sociale të geive dhe lesbikeve në ndërtimin e infrastrukturës historike kulturore të Europës dhe Amerikës. Roli i komuniteteve homoseksuale në brumëzimin e kulturës urbane dhe gjeografisë sociale gjithashtu duhet vënë në pah dhe ndërveprimi i këtyre komuniteteve me grupe të tjera etnike, profesionale dhe fqinje duhet analizuar. Historia e geive dhe lesbikeve mund dhe të sjellë në vëmendjen tonë historinë e familjeve dhe roleve gjinore. Kjo pasi ndryshimet në përkufizimet kulturore të sjelljes devijuese mund të hedhin dritë mbi parametrat ndryshues të asaj që konsiderohet e pranueshme. Studimi i shfaqjes periodike të spektrit homoseksual në politikat perëndimore, qoftë ky në perceptimin e influencës së urryer të homoseksualëve mbi Kaiser-in e Wilhelmine-s në Gjermani apo në formën e “ngacmuesit të fëmijëve” dhe “rrezikun e sigurisë” në Amerikën e luftës së ftohtë, mund të zgjerojnë kuptimin tonë mbi kulturën politike. Duke qenë se vetë jeta e lesbikeve dhe geive është pasuruar nga njohja e historisë së tyre, ashtu do të ndodhë dhe me fushën e historisë duke rikuperuar të kaluarën homoseksuale.
[1] Emrat e autorëve dhe vendeve janë ruajtur apo vendosur në gjuhën origjinale të artikullit (anglisht) për ta lehtësuar procesin e kërkimit mbi autorin/en apo vendin.
[2] Në anglisht njihet si “subculture”, ndarje të veçanta të grupeve bazuar në status, vendndodhje, besim fetar, etj., brenda një kulture më të gjerë. (shënim i përkthyeses)
[3] Në anglisht njihet si “social constructivism ose constructionism” dhe i referohet teorisë sociologjike mbi njohuritë që analizon sesi fenomenet sociale zhvillohen në konstekstin social. Një konstrukt social është një koncept apo praktikë që zhvillohet dhe i bashkëngjitet një grupi të caktuar. Një gjë e tillë bazohet në faktorë siç është realiteti të cilit i përkasim, njohuritë dhe procesi i të mësuarit. (shënim i përkthyeses)
[4] Lidhet me fjalën “butcher”, në shqip “kasap” dhe “femme”, në shqip “femër” Term që nënkupton dy anët e një marrëdhënieje. Gjithashtu i referohet tipareve mashkullore apo femërore të një lesbikeje. (shënim i përkthyeses)
[5] Në anglisht njihen si “Molly Houses”. Këto shtëpi të pranishme në Londër në shekullin 18-të ishin të njohura për homoseksualët dhe meshkujt që visheshin si femra duke kërkuar partnerë. (shënim i përkthyeses)
[6] Në anglisht njihet si “cross-gender”.
[7] Fjala në anglisht do të thotë “jashtëzakonisht i ndryshëm” ose “që devijon nga norma”. Për një kohë të gjatë është përdorur për t’iu referuar homoseksualëve në terma poshtërues. Gjatë viteve 1980 filloi të përdorej si fjalë vetë-identifikuese nga komuniteti homoseksual. Pavarësisht kësaj, përdorimi i kësaj fjale nga heteroseksualët për të identifikuar homoseksualët ende shihet si i papërshtatshëm në shumicën e rasteve. (shënim i përkthyeses)
[8] Është karakteristikë e individëve apo komuniteteve të cilat janë të karakterizuara nga interesa vetjake dhe një botëkuptim i ngushtë. (shënim i përkthyeses)
[9] Zonë gjeografike që përfshin ndarjet kryesore të Oqeanisë ku përfshihet pjesa jugore e Paqësorit, në verilindje të Australisë. (shënim i përkthyeses)
[i] “The Female World of Love and Ritual: Relations Between Women in the Nineteenth –Century America,” Signs: A Journal of Women in Culture and Society 1 (Autumn 1975): 1-29.
[ii] Blanche Wiesen Cook, “Female Support Networks and Political Activism: Lillian Wald, Crystal Eastman, Emma Goldman,” A Heritage of Her Own, ed. Nancz Cott and Elizabeth Pleck (New York, 1979), 412-44; Andrew Hodges, Alan Turing: The Enigma (New York, 1983).
[iii] Richard Plant, The Pink Triangle: The Nazi War Against Homoseksuals (New York, 1986); James D. Steakley, The Homosexual Emancipation Movement in Germany (New York, 1975);Manfred Herzer, @Hinweise aug das schwule Berlin in der Nazizeit, in Eldorado: Homosexualle Frauen und Maenner in Berlin, 1850-1950: Gerschichte, Alltag und Kultur (Berlin, 1984); Erwin Haeberle, “Swastika, Pink Triangle and Yellow Star: The Destruction of Sexology and the Persecution of Homosexuals in Nazi Germany,” in this volume.
[iv] John D’Emilio, Sexual Politics, Sexual Communities: The Making of a Homosexual Minority in the United States, 1940-1970 (Chicago, 1983); Toby Marotta, The Politics of Homosexuality (Boston, 1981); Salvatore J. Licata, “The Homosexual Rights Movement in the United States: A Traditionally Overlooked Area of American History,” in Historical Perspectives on Homosexuality, ed. Salvatore J. Licata and Robert P. Peterson (New York, 1981).
[v] Carole Vance, “Social Construction Theory: Problems in the History of Sexuality,” in Homosexuality, Which Homosexuality?, ed. Theo van der Meer and Anja van Kooten Niekerk (London, 1989).
[vi] “Compulsory Heterosexuality and Lesbian Existence,” Signs 5 (1980): 631-60.
[vii] Heresies 12 (1981): 21.
[viii] Randolph Trumbach, “London’s Sodomites: Homosexual Behavior and Western Culture in the Eighteenth Century,” Journal of Social History 11 (1977): 1-33; Alan Bray, Homosexuality in Renaissance England (London, 1982); Jeffrey Weeks, Coming Out: Homosexual Politics in Britain from the Nineteenth Century to the Present (London, 1977); Lillian Faderman, Surpassing the Love of Men (New York, 1981); John D’Emilio, “Capitalism and Gay Identity,” in Powers of Desire: The Politics of Sexuality, ed. Ann Snitow, Christine Stansell, and Sharon Thompson (New York, 1983); idem., “Gay Politics and Community in San Francisco Since World War Two,” in this volume.
[ix] Gilbert H. Herdt, Guardians of the Flutes: Idioms of Masculinity (New York, 1981), Rituals of Manhood: Male Initiation in Papua New Guinea (Berkley, 1982),and Ritualized Homosexuality in Melanesia (1984).
Autorë: George Chauncey, Jr., Martin Duberman, and Martha Vicinus